Ndërsa bota është e preokupuar me pandeminë Covid-19, konflikti rajonal në enklavën e largët separatiste të Nagorno-Karabakut po kërcënon të përshkallëzohet në një luftë më të gjerë në dyert e Evropës dhe Azisë.

Armëpushimi i ndërmjetëm me ndërmjetësimin e Rusisë tashmë është shkelur, me Ministrin e Jashtëm rus Sergei Lavrov duke pranuar të hënën se armiqësitë po vazhdonin.

Dhuna, e cila shpërtheu dy javë më parë, ka vrarë më shumë se 300 njerëz.

Karabaku është i kontrolluar nga armenët etnikë të vendosur në Azerbajxhan dhe si Armenia ashtu edhe Azerbajxhani, dy ish republika Sovjetike, kanë akuzuar njëri-tjetrin për shkeljen e kushteve të armëpushimit. Duke qenë se konflikti mund të gjurmohet që nga fillimi i shekullit të 20-të, është e vështirë të imagjinohet paqja pa zgjidhjen e ankesave për një kohë të gjatë.

Tashmë marrëveshja është refuzuar nga Turqia, një fuqi aspiruese rajonale dhe anëtare e NATO-s që ka mbështetur Azerbajxhanin. Të shtunën, ministria e jashtme turke tha se armëpushimi nuk është “asnjë zëvendësim për një zgjidhje të përhershme” dhe se ajo do të vazhdojë të mbështesë qeverinë e Azerbajxhanit në Baku.

Duke pasur parasysh urrejtjen nga të dyja palët, mbështetjen e brendshme dhe mbështetjen e pakushtëzuar të Turqisë, situata mund ta shtyjë Azerbajxhanin ta përdorë këtë si një mundësi për të bërë presion për të patur kontrollin e plotë të rajonit, pa marrë parasysh koston.

Është e paqartë se çfarë saktësisht shkaktoi rinisjen e konfliktin, me Armeninë dhe Azerbajxhanin që të dy akuzojnë njëri-tjetrin për të qëlluar të parët.

Por nuk ka dyshim se konflikti mund të ketë pasoja të rënda. Rajoni është një pikë e rëndësishme tranziti për naftën, gazin dhe tregtinë që, nëse ndërpritet, mund të ndikojë në ekonominë globale ,veçanërisht tek Bashkimi Evropian, i cili së shpejti do të fillojë të marrë gaz nga Azerbajxhani.

Rreth 70,000 deri 75,000 njerëz, rreth gjysma e popullsisë së Karabakut, janë zhvendosur.

Konflikti kërkon trajtim të kujdesshëm në një kohë kur Rusia dhe Turqia, tashmë në anët e kundërta në luftëra si Siria dhe Libia, janë përfshirë.

Rusia ka një bazë ushtarake në Armeni, megjithëse ka furnizuar me armë si armenët dhe azerbajxhanasit. Turqia, e cila ka lidhje të forta ekonomike dhe kulturore me Azerbajxhanin, thuhet se ka transportuar mercenarë të paguar nga Siria. (Turqia e ka mohuar këtë.)

Tani Irani mund të jetë gati të ndërhyjë.

“Ajo që po shohim pasqyron kontekste të tjera në botë: një ndërkombëtarizim i konflikteve që shkojnë përtej vetëm palëve që ishin të përfshira tradicionalisht,” tha Maurer i ICRC në një intervistë. “Kjo çon në n shumë konflikte. Në sipërfaqe duket se ato janë qetësuar disi por, situata mbetet jashtëzakonisht e komplikuar.Duhet shumë pak që situata të përshkallëzohet dhe këto dinamika është e vështirë të ndalet”.

Pandemia Covid e ka përkeqësuar situatën, me kufizimet e udhëtimit që e bëjnë më të vështirë diplomacinë ballë për ballë.

Maurer, organizata e të cilit ka qenë aktiv në Nago-Karabak që nga fillimi i konfliktit në 1992, tha se përshtatja me një normale të re është ende një punë në progres. ”

E gjithë kjo e komplikon situatën. Një konflikt, si ai në Nago-Karabak, rrezikon të bëhet një konflikt që sfidon zgjidhjen dhe, si virusi, mund të jehojë me shpejtësi në të gjithë globin, me pasoja vdekjeprurëse.

Përkthyer dhe përshtatur nga CNN/ konica.al